Το άσθμα συνοδεύει μεγάλο τμήμα του πληθυσμού με μία προτίμηση στις νεαρότερες ηλικίες και ιδιαίτερα τα παιδιά. Είναι μια πάθηση του αναπνευστικού συστήματος που μπορεί να πυροδοτείται σε ακραίες κλιματολογικές συνθήκες με υψηλή υγρασία, αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση ή και μεγάλη ποσότητα και ποικιλία αλλεργιογόνων που εμπεριέχονται στον προσλαμβανόμενο ατμοσφαιρικό αέρα.
Στους ανθρώπους με άσθμα μπορεί να προκληθεί ήπια έως έντονη δύσπνοια καθώς ο οργανισμός τους «αντιδρά» σε συγκεκριμένες ουσίες ή και σε συγκεκριμένες κλιματολογικές συνθήκες. Οι αεραγωγοί μέσα από μια πολύπλοκη διαδικασία αντιλαμβάνονται ως απειλή για την υγεία συγκεκριμένες ουσίες (πχ σκόνη, γύρη, ακάρεα) και ενεργοποιείται το αμυντικό σύστημα ώστε ο άνθρωπος να προστατευθεί από αυτές. Άμεσα, μειώνει τη διάμετρο των αεροφόρων οδών και παράγει βλέννα τοπικά σε αυτές στην προσπάθεια του να μειώσει τον αριθμό των «επιβλαβών ουσιών» που εισέρχονται μέσω του εισπνεόμενου αέρα. Ο μηχανισμός αυτός περιορίζει αρκετά την ταχύτητα και τον συνολικό όγκο αερίων που προσλαμβάνει και αποβάλει το αναπνευστικό σύστημα δυσχεραίνοντας όχι μόνο την άσκηση αλλά κάποιες φορές και την καθημερινότητα. Σε αρκετές περιπτώσεις όταν η απόφραξη δεν καταπολεμηθεί ιδανικά, προξενεί μόνιμες και μη αναστρέψιμες βλάβες στις αεροφόρους οδούς.
Η ιατρική επίβλεψη και συστηματική αξιολόγηση του αναπνευστικού συστήματος είναι επιβεβλημένη! Ο πνευμονολόγος είναι ο πλέον ειδικός να χειρίζεται τέτοιες καταστάσεις και να δρομολογεί τον ιδανικό για κάθε περίπτωση τρόπο αντιμετώπισης. Σε κάποιες περιπτώσεις, που συνυπάρχουν ευαισθησίες σε αλλεργιογόνα, επιβάλλεται και η συνδρομή αλλεργιολόγου που θα αναλάβει το κομμάτι της απευαισθητοποίησης.
Προφανώς η άσκηση, ακόμη και ο υψηλός αγωνιστικός αθλητισμός δεν αποτελούν εμπόδιο για όσους έχουν ελεγχόμενο άσθμα. Γνωρίζουμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό ολυμπιονικών, που ανέχεται τεράστιους όγκους προπόνησης και πολύ υψηλές εντάσεις καθημερινά, τα καταφέρνει εξαιρετικά σε αυτό το κορυφαίο αγωνιστικό επίπεδο.
Η συνύπαρξη με το άσθμα είναι μία ιδιαίτερη σχέση η οποία, όπως κάθε σχέση, χρειάζεται φροντίδα. Πρωτίστως την αποδοχή του! Έπεται η ορθή, έγκαιρη και συστηματική θεραπεία ώστε να ελέγχονται οι παράμετροι που το πυροδοτούν. Καθημερινά το πρόγραμμα άσκησης πρέπει να εκτελείται τις ώρες με τη χαμηλότερη υγρασία στην ατμόσφαιρα ενώ όταν αυτό δεν είναι εφικτό ή οι συνθήκες είναι ακραίες καλύτερα να προτιμάται η προπόνηση εσωτερικού χώρου όπου και τα αλλεργιογόνα θα είναι σίγουρα λιγότερα. Όταν αυτό δεν είναι δυνατό, και η άσκηση επιβάλλεται να πραγματοποιηθεί έξω, συστήνεται τουλάχιστον κάλυψη της μύτης και του στόματος με ένα λεπτό ύφασμα που θα συγκρατεί μέρος της εισπνεόμενης υγρασίας και θα θερμαίνει σχετικά τον αέρα. Η καλή-μακρά προθέρμανση θα συμβάλει αρκετά, καθώς η έκκριση κατεχολαμινών θα προετοιμάσει καλύτερα το αναπνευστικό σύστημα για την προπόνηση διατείνονται τις αεροφόρους οδούς. Όταν η μέθοδος προπόνησης είναι διαλειμματική (σε εξωτερικό ή και εσωτερικό χώρο), κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης, είναι πολύ χρήσιμες μέθοδοι εκπνοής που μηχανικά, αυξάνουν την πίεση στα τοιχώματα του αναπνευστικού, συμβάλλοντας έτσι στην καλύτερη λειτουργικότητα τους.
Η φροντίδα του ανοσοποιητικού συστήματος με ανάπαυση και ποιοτική διατροφή θα συμβάλει στην αποφυγή περαιτέρω λοιμώξεων του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού συστήματος και θα μειώσει τις πιθανές κρίσεις.
Ο ορθός προγραμματισμός και η στρατιωτική πειθαρχία είναι ο μοναδικός τρόπος διατήρησης της ισορροπημένης σχέσης με το άσθμα. Ίσως είναι μια σχέση που δεν θα επέλεγε κανείς αλλά τελικά υπάρχει τρόπος να είναι επι ίσοις όροις.
